blog

Ransomware evolutie impact en preventie voor het mkb

Geschreven door Joël van Houten | Aug 23, 2025 10:00:00 PM

De vraag is niet langer of u als mkb-ondernemer te maken krijgt met een cyberaanval, maar wanneer. En steeds vaker is die aanval ransomware. Misschien denkt u dat u met antivirussoftware en een back-up wel veilig bent. De realiteit is echter dat de dreiging fundamenteel is veranderd. Aanvallers versleutelen niet alleen uw data; ze stelen het, publiceren het en zetten u onder immense psychologische druk.

De cijfers liegen er niet om. In 2024 werd één op de vier mkb-bedrijven slachtoffer van een cyberaanval, met een gemiddelde schade van €270.000, aldus ABN AMRO. Het mkb is geen bijvangst meer, maar een primair doelwit. Wereldwijd is 82% van de ransomware-slachtoffers een bedrijf met minder dan 1.000 medewerkers.

Dit artikel is geschreven voor u als directeur, oprichter of IT-manager. We gaan verder dan de basis en duiken in de evolutie van ransomware, de specifieke risico’s binnen uw Microsoft 365 omgeving en de praktische, geautomatiseerde stappen die u vandaag kunt zetten om uw bedrijf écht weerbaar te maken.

De evolutie van ransomware: van data-encryptie naar afpersing 3.0

Ransomware is volwassen geworden. De dagen van simpele ‘locker’-ransomware die alleen uw bestanden versleutelde, liggen grotendeels achter ons. De tactieken zijn geavanceerder en de impact is groter.

  • Fase 1: Encryptie. De traditionele aanval. Uw bestanden worden versleuteld en u moet betalen voor de sleutel. De enige schade is operationele stilstand en de eventuele kosten van het losgeld.
  • Fase 2: Dubbele afpersing (Double Extortion). Voordat aanvallers uw data versleutelen, stelen ze een kopie. Betalen voor de sleutel is niet meer genoeg. U wordt nu ook gechanteerd met het openbaar maken van gevoelige bedrijfsinformatie, klantgegevens of financiële administratie.
  • Fase 3: Driedubbele afpersing (Triple Extortion). De druk wordt verder opgevoerd. Aanvallers benaderen niet alleen u, maar ook uw klanten, partners of leveranciers wiens data ze hebben buitgemaakt. De reputatieschade is hierdoor immens en de druk om te betalen wordt bijna ondraaglijk.

Deze nieuwe vormen van afpersing, vaak ‘encryption-less’ (alleen datadiefstal en chantage), worden aangedreven door nieuwe technologie en methodes. Denk aan AI-gedreven phishingmails die nauwelijks van echt te onderscheiden zijn of aanvallen via samenwerkingsplatformen zoals Microsoft Teams. Aanvallers loggen steeds vaker gewoon in, in plaats van in te breken. Negen van de tien cyberaanvallen richten zich op identiteit. Dit maakt een robuuste verdediging van uw Microsoft 365 omgeving cruciaal.

Ransomware en microsoft 365: een risico én een kans

Uw Microsoft 365 omgeving is het hart van uw bedrijf. Alle data, communicatie en samenwerking vindt hier plaats. Voor cybercriminelen is dit een goudmijn. Een succesvolle phishingaanval op één Microsoft 365-account kan de deur openzetten naar uw hele organisatie.

Veel bedrijven vertrouwen op de standaardinstellingen van Microsoft, maar die zijn vaak niet voldoende. Kwetsbaarheden in SharePoint, OneDrive of Teams kunnen worden misbruikt als ze niet correct zijn geconfigureerd. Het is geen kwestie van nalatigheid, maar van de complexiteit en de tijd die nodig is om alles waterdicht te maken, tijd die u als ondernemer vaak niet heeft.

Het goede nieuws is dat Microsoft 365 ook krachtige, ingebouwde beveiligingsmechanismen biedt. De sleutel is om deze correct te activeren en te beheren:

  • Multi-Factor Authenticatie (MFA): De absoluut belangrijkste basisstap. Het stopt het merendeel van de aanvallen die gericht zijn op gestolen wachtwoorden.
  • OneDrive Ransomware Detectie & Herstel: OneDrive kan een ransomware-aanval detecteren en u helpen bestanden te herstellen naar een versie van vóór de aanval.
  • Microsoft Defender: Een krachtige tool die eindpunten beschermt, maar wel de juiste configuratie en monitoring vereist.

Deze tools vormen een solide basis, maar vereisen constante aandacht. Zonder gespecialiseerde kennis is het een uitdaging om een gelaagde verdediging op te bouwen die meegroeit met de nieuwste dreigingen.

Het ultieme mkb ransomware preventieplan: meer dan de basis

Een effectief preventieplan rust op meerdere pijlers. Het gaat om een combinatie van technologie, processen en mensen.

De onveranderbare back-up regel

Een traditionele back-up is niet langer voldoende. Cybercriminelen zoeken actief naar uw back-ups om deze te versleutelen of te vernietigen. De oplossing is een onveranderbare (immutable) of offline back-up. Dit is een kopie van uw data die technisch niet gewijzigd of verwijderd kan worden, zelfs niet door iemand met beheerdersrechten.

Het Digital Trust Center stelt dat bedrijven met goed ingerichte, onveranderbare back-ups 27 keer minder vaak losgeld betalen. Het is uw belangrijkste verzekering.

Automatiseer uw verdediging

Het handmatig controleren en verbeteren van uw Microsoft 365 beveiligingsinstellingen is een dagtaak. Dit is waar automatisering het verschil maakt. Een tool als Attic Premium kan uw omgeving continu scannen op zwakke plekken en deze met één klik verhelpen. Dit proces van hardening zorgt ervoor dat uw beveiliging altijd up-to-date is tegen de nieuwste aanvalsmethoden, zonder dat u er omkijken naar heeft.

Versterk de menselijke firewall

Technologie kan veel, maar niet alles. Elk kwartaal belandt 20% van de mkb-gebruikers in Nederland op een phishingwebsite. Uw medewerkers zijn de eerste verdedigingslinie. Goede security awareness training is essentieel. Leer uw team de signalen van phishing en CEO-fraude herkennen en maak het melden van verdachte e-mails laagdrempelig.

Proactief herstel: wat te doen als het toch misgaat

Zelfs met de beste voorbereiding kan het misgaan. Een goed incidentresponsplan is dan cruciaal om de schade te beperken. Dit hoeft geen boekwerk te zijn. Zorg dat u antwoord heeft op de volgende vragen:

  1. Wie schakelen we in? Wie is intern verantwoordelijk en welke externe partij (zoals uw IT-partner of een specialist als Attic Security) belt u direct?
  2. Hoe isoleren we de aanval? Welke systemen moeten direct offline om verdere verspreiding te voorkomen?
  3. Hoe communiceren we? Wie informeert medewerkers, klanten en eventueel de Autoriteit Persoonsgegevens?
  4. Hoe herstellen we? Hoe wordt de (onveranderbare) back-up teruggezet en hoe wordt de omgeving opgeschoond?

Het advies van de overheid en experts is helder: betaal geen losgeld. U financiert daarmee criminele organisaties en heeft geen garantie dat u uw data terugkrijgt of dat deze niet alsnog wordt gepubliceerd.

Hoe attic security uw verdediging automatiseert en versterkt

Het beveiligen van een moderne IT-omgeving is complex. Attic Security maakt MKB-cybersecurity simpel, betaalbaar en effectief. Onze diensten zijn ontworpen om u te ontzorgen, zodat u zich kunt richten op ondernemen.

  • De eerste verdedigingslinie: Attic Gratis Inlogbescherming waarschuwt gebruikers direct wanneer ze op een frauduleuze Microsoft 365 inlogpagina belanden, de belangrijkste toegangspoort voor aanvallers.
  • Geautomatiseerde M365-hardening: Attic Premium controleert continu uw Microsoft 365-configuratie, signaleert zwakke plekken en past met één klik de best-practice instellingen toe.
  • 24/7 monitoring: Voor bedrijven die een stap verder willen, biedt Attic SOC (Security Operations Center) continue bewaking door experts. We detecteren verdacht gedrag en reageren direct, dag en nacht.

Ook voor Managed Service Providers (MSP’s) bieden we een centrale, Nederlandstalige oplossing om de Microsoft 365 omgevingen van al hun klanten efficiënt en effectief te beveiligen.

Veelgestelde vragen over ransomware en mkb

Is mijn kleine bedrijf echt een doelwit voor ransomware?

Ja, absoluut. Cybercriminelen gebruiken geautomatiseerde tools om het internet af te scannen naar kwetsbare systemen, ongeacht de grootte van het bedrijf. Omdat het mkb vaak minder middelen heeft voor cybersecurity, bent u juist een aantrekkelijk doelwit. De data toont aan dat 82% van de slachtoffers bedrijven zijn met minder dan 1.000 medewerkers.

Ik heb al back-ups, dus ik ben toch veilig?

Dat hangt ervan af. Als uw back-ups continu verbonden zijn met uw netwerk (zoals een externe harde schijf die altijd is aangesloten), kunnen aanvallers deze net zo makkelijk versleutelen of verwijderen. Alleen onveranderbare (immutable) of fysiek losgekoppelde (offline/air-gapped) back-ups bieden een betrouwbare garantie voor herstel.

Zijn de standaardinstellingen van microsoft 365 niet voldoende?

De standaardinstellingen van Microsoft bieden een basisniveau van beveiliging, maar zijn niet geoptimaliseerd voor de specifieke risico’s van uw organisatie. Zaken als het afdwingen van MFA voor alle gebruikers, het configureren van veilige deellinks in SharePoint en het blokkeren van verouderde protocollen vereisen actieve configuratie. Zonder deze hardening laat u de deur op een kier staan.

Wat is de allerbelangrijkste eerste stap die ik vandaag kan zetten?

Als u één ding doet, dwing dan onmiddellijk Multi-Factor Authenticatie (MFA) af voor alle gebruikers in uw Microsoft 365 omgeving. Dit is de meest effectieve enkele maatregel om te voorkomen dat aanvallers met gestolen inloggegevens toegang krijgen tot uw data. De tweede stap is het installeren van een gratis tool als Attic Gratis Inlogbescherming om de meest voorkomende aanvalsroute – phishing – direct aan te pakken.

Conclusie: maak van cyberweerbaarheid een automatisme

Ransomware is een hardnekkig en evoluerend probleem dat een serieuze bedreiging vormt voor de continuïteit van uw bedrijf. Hopen op het beste is geen strategie. Een moderne, gelaagde verdediging die specifiek is afgestemd op de risico’s van Microsoft 365 is geen luxe, maar een noodzaak.

De sleutel tot effectieve bescherming voor het mkb ligt in automatisering. Door uw M365-omgeving continu te laten controleren, harden en monitoren, maakt u van cyberweerbaarheid een automatisme in plaats van een tijdrovende, handmatige klus. Zo bouwt u een robuuste verdediging en krijgt u de rust om u te focussen op wat echt telt: de groei van uw bedrijf.

Ontdek hoe Attic Security uw Microsoft 365 omgeving in enkele minuten kan scannen en beveiligen. Start vandaag nog uw gratis proefperiode.